ఓం శ్రీ పరాదేవతాయైనమః
శ్రీ కార్తీక దామోదర త్ర్యంబక దేవతాభ్యోనమః
అథ శ్రీ స్కాందపురాణే కార్తికమహాత్మ్యే ద్వితీయాధ్యాయః
శ్రీ స్కాంద పురాణాంతర్గత కార్తీక పురాణం
ద్వితీయ అధ్యాయం
వసిష్ఠః
శ్రుణురాజన్ ప్రవక్ష్యామి మహాత్మ్యం కార్తికస్యచ
కర్మత్రయకృతాత్పాపాన్ముచ్యతే శ్రవణాదపి!!
యః కార్తికేమాసినృప సోమవార వ్రతంచరేత్
సోమశేఖరతుష్ట్యార్థం సయాతిశివమందిరం!!
కార్తిక్యామిందువారేతు స్నానదానజపాదికం
అశ్వమేధసహస్రాణాం ఫలంప్రాప్నోత్యసంశయః!!
తా! వశిష్ఠ మహర్షి ఇట్లు చెప్పుచున్నారు " ఓ రాజా! కార్తీక మహాత్మ్యమును వినుము. విన్నంతనే మనోవాక్కాయ కర్మలవల్ల కలిగిన పాపమంతయు నశించును. కార్తీక మాసమందు శివప్రీతికొరకు సోమవార వ్రతమాచరించేవారు కైలాస నివాసిఅగుదురు. కార్తీక సోమవారమునాడు స్నానము గాని, దానము గాని, జపముగాని చేసిన 1000 అశ్వమేధయాగ ఫలమును పొందును. ఇందుకు సందేహములేదు.
ఉపవాసం చైకభుక్తం నక్తంచాయాచితవ్రతం
స్నానంచతిలదానంచ షడ్విధంకవయోవిధుః!!
తా!కార్తీక సోమవారమునాడు, ౧) ఉపవాసము, ౨)ఏక భుక్తము, ౩) నక్తము-రాత్రి భోజనము, ౪)అయాచిత భోజనము, ౫) స్నానము, ౬)తిలాదానము సమానములని చెప్పబడుచున్నవి.
ఉపవాససమర్థానాముపవాసోవిధీయతే
అసమర్థాశ్చోపవాసే నక్తభోజనమాచరేత్!!
తదశక్తస్యతుచ్ఛాయా నక్తభోజన మిష్యతె
తదభావెద్విజైస్సార్థం దివాభోజనమేవవా!!
తా! శక్తి గలవారు కేవల ఉపవాసము చేయవలెను. అందుకు శక్తిలేనివారు నక్తము అనగా రాత్రి భోజనము చేయవలెను. అందుకు శక్తి చాలని వారు ఛాయానక్తము చేయవలెను అనగా (సూర్యకాంతి కొంచెము తగ్గిన తరవాత తనకొలతకు రెట్టింపుగా తన నీడ రాగానే చీకటి పడకముందే భుజించవలెను. అందుకు శక్తి లేనువారు బ్రాహ్మణులను పిలుచుకువచ్చి వారికి పగలే భోజనం పెట్టి తానూ పగలే భోజనం చేయవలెను.
యంధర్మంకార్తికేమాసి నాచరేద్యది యేనరాః
కుంభీపాకేతు పచ్యంతె రౌరవేతుయుగాష్టకం!!
తా! మానవులు కార్తీకమాసమందు కార్తీక వ్రతములలోదేనినైనౌ ఆచరించని వారైన, ఎనిమిది యుగాలు నరకంలో కుంభీపాకంలోనూ, రౌరవంలోను బాధలు పొందుతారు.
కార్తికే సోమవారేతు ఉపోష్యగతభర్తృకా
సమభ్యర్చ్యవిధానేన విందేల్లోకంశివస్యతు!!
తా! కార్తీక సోమవారం నాడు పూర్వసుహాసిని యధావిధిగా ఉపవసించి శివుని పూజించిన శివలోకమును పొందును
స్త్రియోవాపురుషోవాపి కార్తికేచేందువాసరే
నక్షత్రమండలందృష్ట్వా యఃకుర్యాన్నక్తభోజనం
తేషాంపాపావినశ్యంతి వహ్నౌప్రక్షిప్తతూలవత్!!
తా! స్త్రీలుగానీ పురుషులు గానీ ఎవరు కార్తీక సోమవారమందు నక్షత్రములనుచూసి రాత్రి భోజనము చేస్తారో వారి పాతకములు అగ్నియందుంచబడిన దూదివలె నశించును.
సోమవారేతు కార్తిక్యాం శివలింగాభిషేచనం
పూజాం చైవతునక్తంచ యఃకుర్యాత్సశివప్రియః!!
అత్రైవోదాహరంతీమ మితిహాసంపురాతనం
శ్రుణ్వతాంసర్వపాపఘ్నం వక్తౄణామఘనాశనం!!
తా! కార్తీక సోమవారమందు శివలింగమునకు అభిషేకము, పూజ చేసి రాత్రి భుజించువాడు శివునకు ప్రియుడగును. ఈ విషయమై ఒక పురాతనమైన ఒక కథ ఉన్నది, చెప్పెదను వినుము. ఇది విను వారికి చెప్పువారికి పాపనాశన కారిఅగును.
కాచిత్కాశ్మీరదేశేతు నామ్నాస్వాతంత్ర్యనిష్ఠురీ
రూపయౌవనసంపన్నా సుకేశీసుష్ఠుమంగళా
యాజకస్యనుతాతన్వీ వుంశ్చవీబహుభాషిణీ!!
మాతాపితృపరిత్యక్త్వా శ్వశురాభ్యాంనరేశ్వరః!!
పతిస్తాంకర్కశాందృష్ట్వా ద్విజస్సౌరాష్ట్రసంభవః
మిత్రశర్మ ఇతిఖ్యాతో వేదవేదాంగ పారగః!!
సదాచారసమాపన్న స్సర్వభూతదయాపరః
తీర్థయాత్రారతస్సమ్య క్సత్యవాదీసదాశుచిః!!
ఏవం సర్వోత్తమో విప్రోతర్జితస్తాడితోభృశం
సగార్హస్థ్యాభిలాషేణ చేతసా సౌనచాత్యజత్!!
తా! కాశ్మీర దేశమునందొక పురోహితున కూతురు స్వాతంత్ర్య నిష్ఠురియను ఒక స్త్రీ కలదు. ఆమె చక్కని రూపముతోనుండి మంచి యవ్వనముతో గూడి యుండెను. తలదువ్వుకొని, అలంకరించుకొని అతిగా మాట్లాడు జారత్వమును అవలంబించుచుండెను. ఈమె దుర్గుణములు చూసి తల్లిదండ్రులు అత్తమామలు ఈమెను విడచిరి. ఈమె భర్త సౌరాష్ట్ర దేశస్థుడు. అతని పేరు మిత్ర శర్మ. అతడు వేద వేదాంగ పారీణుడు. సదాచారవంతుడు. సమస్తభూతములందు దయగలవాడు. తీర్థయాత్రలు చేసి తీర్థములను సేవించినవాడు. సత్యవాక్కును కలిగిఉండేవాడు. ఎప్పుడూ శుచిగా ఉండేవాడు. ఇన్ని ఉత్తమోత్తమ గుణములున్నప్పటికీ ఈతనిని భార్య ఐన స్వాతంత్ర్య నిష్ఠురి నిత్యమూ కొట్టుచునుండేది. అలా నిత్యమూ ఆమెచేత దెబ్బలుతిని గృహస్థ ధర్మమునుండి వెల్వడక భార్యను విడువలేక ఆమెవలన కష్టములను పొందుచున్నాడు.
కదాచికర్కశాకృద్ధా పరేషాంరూపతోషిణీ
దుర్జనైః ప్రీతిసంయుక్తా యౌవనోద్బోధితానృప!!
ద్రవ్యైరాభరణైసమ్యక్ సంతుష్టాదుష్టచారిణీ
పరినాప్రీతియుక్తేవరాత్రౌ శయ్యాంసమాగతాః!!
పతినిద్రాంసమాజ్ఞాయ శనైరుత్థాయ సాతథా
శిలామాదాయమహతీం మస్తకెప్రాక్షిపద్రుషా!!
తేనసోపిమమారాధ కర్కశాసంగలాలసః
స్వయమాదాయతంపృష్ఠే శూస్యకూపెన్యసర్జయత్!!
తా! ఆమె పరమ కర్కశురాలైయుండెను. భర్తయైన మిత్రశర్మ ఈమెతో సంభోగవాంచచేత ఈమెతో అనురాగముతో ఉండెను. అంత ఒకనాడు ఈమె దుర్జనులైన తన ప్రియులిచ్చిన ద్రవ్యము ఆభరణములు తీసుకొని, వారి కోరిక మేరకు ఆమెయందు వారికి నిరంతర సంభోగము మిత్రశర్మ వలన భంగము కలుగుతున్నందున అతనిని చంపమని చెప్పగా సమ్మతించినది. ఆ కర్కశ రాత్రి తన భర్తతో క్రీడించి తరవాత తన భర్త నిద్రించగానే తానులేచి ఒక పెద్దరాతిని తెచ్చి భర్తశిరస్సున కొట్టగా మిత్రశర్మ మరణించెను. తరవాత కర్కశ స్వయముగా తన భర్త శవమును వీపుమీద వేసుకొని తీసుకొనిపోయి పాడుబడిన నూతిలో పడవేసెను.
బహుభిర్యౌవనస్థేష్టైః పర స్త్రీసంగలాలసైః
కామశాస్త్ర కలాపైశ్చ పరిరంభణచుంబనైః!!
నానాచాతి ధరైః పుంభిఃవర్ణ సంకర కారకైః
కరోతిసంగమంనిత్యం సారతింపతిఘాతకీ!!
పతిభక్తిరతస్త్రీణాం కుంఠినీపరయోజనీ
ఏకపత్నీరతానాంచ తేషాంరతివరాశుచిః
పరనిందాపరద్వేషీ సర్వదేవపరాఙ్గ్ముఖీ!!
తా! అలా భర్తను చంపి తరుణులను పరస్త్రీసంగమాభిలాషులను కామశాస్త్ర ప్రావీణులను, వర్ణసంకర కారకులు ఐన అనేక జాతి పురుషులతో ఆలింగన చుంబనాదులతో నిత్యము సంభోగము చేయుచుండెను. అంతియేగాక, భర్తయందనురాగముతోనున్న భార్యలను దుర్భోదలచేత యితరులచే సంభోగము చేయించుచు, ఏక పత్నీ వ్రతుల వ్రతమును భంగ పరచి వారితో సంభోగించుచు నిత్యము పరనింద చేస్తూ ద్వేషపూరితయై దేవతలను ద్వేషించుచుండెను.
దంభేనవాదయాహీనా పరిహాసేనమాయయా
నధ్యాతంవిష్ణుపాదాబ్చం నశ్రుతాహరిసత్కథా!!
యౌవనాతిక్రమంచాసీజ్జరాచాస్యా ఉపాగతా
వ్రణవ్యాధిరభూద్రాజన్ క్రిమిభిః పూర్ణశోణితా!!
సర్వేభుజంగాస్తాంభూప రూపవంతోమదాన్వితాః
దృష్ట్వా శావికలారాజన్ వేశ్మనాయాంతిదుఃఖితాః!!
తా! ఆమె నిరంతరమూ దయాశూన్యమనస్కయై, గర్వముచేకానీ, పరిహాసానికి కానీ హరి నామ స్మరణము , విష్ణు పాదాబ్జముల ధ్యానమూ చేయకుండినది. ఇలా ఉండగానే, ఈమెకు యవ్వనమయు పోయినది, వ్రణములు కలిగి వ్యాధులు ప్రబలినవి. ఆమెకు ఉన్న వ్రణముల నుండి పురుగులు వచ్చి దుర్గంధము వచ్చుచుండెడిది. ఆమె కొరకై వచ్చెడి జారులందరూ రూపవంతులై మదయుక్తులై వచ్చి ఆమెను చూసి నిరాశతో తిరిగిపోయెడివారు.
మమారవ్యాధినాదుష్టా పాపాధిక్యాన్నరేశ్వర
యమదూతాస్తదాజగ్ము శ్చండహాసభయంకరాః!!
యమస్యాంతికమానీయ తాం యమాయార్పయన్ భటాః
యమస్తాంకోపతామ్రాక్షో శిక్షామతిభయంకరీం!!
అయసానిర్మితం స్తంభం తప్తంచాతిభయంకరం
సకంటంస్వజలితం పరిరంభణకారణం!!
తాంవైతదాయమభటా యమేనాజ్ఞప్తచేతసః
ఆలింగయామాసురతః పాపంప్రతివదన్పునః!!
తా! ఆమె పాపాధిక్యముచేత చాలా బాధనుపొంది ఆ వ్రణ బాధతోనే శరీరము విడిచెను. అక్కడకు భయంకరమైన యమభటులు వచ్చి ఆ కర్కశను పాశములతో బంధించి కట్టి యముని వద్దకు తీసుకొని పోయిరి. అంత ఆ సమవర్తి ఆమెను చూసి కృద్ధుడై ఈమెను భయంకరమగు ముళ్ళతో కూడి, ఎర్రగా కాలి మండుచుండగా దానిని ఆలింగనము చేయించుడని కఠినమైన శిక్షను వేసెను. అంత ఆ ఆజ్ఞమేరకు భటులు ఆ కర్కశకు చేసిన పాపములను చెప్పుచూ ఆ కాలుతున్న స్తంభమును సంభోగించమనిరి.
తతస్తన్మూర్థ్ని పాతంచ యమదండైర్భయంకరైః
కుంభీపాకేనపశ్చాత్తాం బాధంతెయమకింకరాః!!
శిలోపరిపునస్తాంచ పాదౌసంగృహ్యతాడయన్
తతస్తేతప్తరక్తంచ తస్యాః పానమచిక్లపన్
త్రవుంతప్తంసమాదాయ ద్విశ్రోత్రేప్రక్షిపంతిచ!!
ఇత్యాదిభిర్మహాఘోరైః రాజన్ తాంయమకింకరాః
చిత్రగుప్తేనబహుశః ప్రేరితాస్తేయమేనచ!!
సామహాఘోరనరకం పితృభిశ్చపితామహైః
స్వబాంధవైరనేకైశ్చ దశపూర్వైర్దశాపరైః
నారకీంయాతనాంభుక్త్వా పునర్భూమిముపాగతా!!
తా! తరవాత యమ కింకరులు యమ దండములచేత కర్కశ తల మీద కొట్టి తరవాత కుంభీపాకమునందు వేసి బాధించిరి. ఆమె పాదములు రెండు పట్టుకుని రాతిమీద పెట్టి కిట్టిరి, రక్తము కాచి త్రాగించిరి సీసము కాచి రెండు చెవులా పోసిరి. యమ కింకరులు యమాజ్ఞమేరలు చిత్రగుప్తాజ్ఞమీదను అనేక నరక బాధలకు కర్కశను గురిచేసిరి. అలా ఆ కర్కశ తన పితృపితామహులతో కూడ తన ముందు పది తరములు తరవాత పది తరములతో కలిసి ఘోరమైన నరకబాధలను పొంది తరవాత తిరిగి భూమి పై జన్మించినది.
శ్వానయోనౌసముత్పన్నా దశజన్మనిపంచచ
తతః పంచదశె రాజన్ కలింగేబ్రాహ్మణాలయే!!
శ్వానదేహమనుప్రాప్య చోదితాగృహేగృహే
కదాచిద్బ్రాహ్మణగృహే కార్తికేచేందువాసరే!!
శివపూజాంచ విధివత్కృత్వా నక్షత్రమండలం
ద్రష్టుంసమాగాద్రాజేంద్ర బలిమాదాయపాణినా!!
నివేదనాంతే చబలిం త్యక్త్వాబ్రాహ్మణపుంగవః
పాదౌప్రక్షాళ్యచాచమ్య ప్రావిశద్గృహమంజసా!!
తా! భూమి మీద పదిహేను జన్మలు కుక్కగా జన్మించినది అందులో పదిహేనవ జన్మ కళింగ దేశమందు బ్రాహ్మణుని ఇంట కుక్కగా పుట్టి ఇంటింటికి తిరుగు చుండెను.
ఓ జనక మహారాజా! ఇట్లుండగా ఒకానొకప్పుడు ఆ బ్రాహ్మణుడు కార్తీక సోమవారం రోజున పగలంత ఉపవాసముచేసి ఇంట్లో శివలింగాభిషేక పూజాదులను చేసి నక్షత్రమండలమును చూసి ఇంట్లోనికి పోయొ దేవ నివేదన చేసి ఆ తరవాత భూత బలిదానము కొరకు బచ్చి భూమిమీద బలిని ఉంచి కాళ్ళు కడుక్కొని ఆచమనము చేసి తిరిగి లోనికి వెళ్ళెను.
దివాసలబ్ధ్వావేశంవా సాశునీబలిభోజనం
కార్తిక్యామిందువారేతు అకరోద్బలిభక్షణమ్!!
తేన జాతిస్మృతిరభూత్సాహీ త్యాహముహుర్ముహుః
సవిప్రోనిస్మితోభూత్వా గృహంగత్వాబ్రవీద్వచః!!
కింకింకరోషిచాస్మాకం గృహేతత్మారణంవదః
భో బ్రహ్మన్ శ్రుణుమేవాక్యం నారీచాహం పురాద్విజ!!
కులటా పాపనిరతా జాతి సంకర కారిణీ
పరేషాంసంగతిరతా పుంశ్చలీపతిఘాతకీ!!
తా! ఆ కుక్క ఆనాడు పగలంతయు ఏమీ దొరకనందున కృశించినదై కార్తీక సోమవారము నక్షత్ర మండల దర్శన కాలమైన తరవాత ప్రదోషంబున ఆ బలిని భక్షించెను. ఆ బలిని భక్షించుటచే ఆ కుక్కకు పూర్వజన్మ స్మృతి కలిగి బ్రాహ్మణోత్తమా రక్షింపు రక్షింపుమని అరచెను. ఆ మాటవిని బ్రాహ్మణుడు బయటకు వచ్చి ఆశ్చర్యపోయి, ’ఓ కుక్కా మా యింట్లో ఏమి తప్పు చేసినావు రక్షింపుమని అడిగావు’ అని అడిగెను. అంత ఆ కుక్క ’ ఓ బ్రాహ్మణోత్తమా నేను పూర్వ జన్మమునందు బ్రాహ్మణ స్త్రీని పాపములు చేసినదానను, కులటను, వర్ణసంకరమునకు కారణమైతిని, అన్య పురుషులను మరిగి నా నిజ భర్తను చంపినాను.
ఏవమాదీని పాపాని కృత్వాచయమ మందిరె
తత్రభుక్త్వాయాతనాంచ పునర్భూమింగతాస్మ్యహం!!
జన్మేదమంతిమంవిప్ర జాతిస్మరణ కారణం
తద్వదస్యద్విజ శ్రేష్ఠః శ్రుత్వాచాహంపునామివై!!
తా! ఇన్ని పాపములు చేసిన చచ్చి యమలోకమునకు బోయి అక్కడ అనేక బాధలు పొంది తిరిగి భూమి వచ్చి 15 మాట్లు కుక్కగా పుట్టి నాను. నాకు ఇప్పుడు నా ఆజాతి స్మరణ మెట్లు కలిగెనో చెప్పుము విని సంతోషించెదను
ఏవం శ్రుత్వా స విప్రేంద్రో జ్ఞానచక్షుర దర్శయత్
కార్తిక్యామిందువారేతు బల్యన్నంనక్తభోజనాత్!!
జాతిస్మరణ హేతుర్వై సాధుజ్ఞాత్వేతి సోవదత్
సాశునీతు పునః ప్రాహ బ్రాహ్మణం వేదపారగం
మాంపాహి కృపయో బ్రహ్మన్ శ్వానయోనిధరాంద్విజ!!
తా!ఆ బ్రాహ్మణోత్తముడీ మాటవిని జ్ఞాన దృష్టితో చూసి, తెలుసుకుని ఇట్లనె. ఓ కుక్కా! ఈ కార్తీక సోమవారమునాడు ప్రదోషసమయము వరకు భుజించక యిప్పుడు నేను ఉంచిన బలిని భక్షించితివి కనుక నీకు నీ స్వంత స్మృతి కలిగినది. ఆ మాటలు విని ఆ కుక్క ’వేద వేదాంగ పారీణుడైన ఓ బ్రాహ్మణోత్తమా ఈ కుక్క జాతినుంచి నాకెట్లు మోక్షమో చెప్పుమా అని అడిగెను’
ఏవం సంప్రార్థితో విప్రో దదౌధర్మ మనుత్తమం
కార్తిక్యామిందివారేషు ఏకవారేణయత్ఫలం!!
తత్ఫలం ప్రదదౌసద్య ఉపకారాయభూపతే
దేదీప్యమాన దేహాఢ్యా దివ్యస్రగ్వస్త్రభూషణా!!
పితృభిస్సహరాజేంద్ర కైలాసం ప్రతిసాయయౌ
శివేన మోదతేతత్ర శివాయద్వన్మహీపతే!!
తా!కుక్క ఇలా ప్రార్థించగా ఆ బ్రాహ్మణుడు పరోపకార బుద్ధితో కార్తీక సోమవారములందు తాను చేసిన పుణ్యములో ఒక సోమవార పుణ్యము ఆ కుక్కకు ధారపోసెను. బ్రాహ్మణుడు సోమవార పుణ్యము ఇవ్వగానే కుక్కదేహమును విడిచి ప్రకాశించుచున్న శరీరము గలదై ప్రకాశించెడి వస్త్రములు కలదై మాలలను, ఆభరణములను ధరించి తన పితరులతో కూడి కైలాసమునకు వెళ్ళి అక్కడ పార్వతీ దేవివలె శివునితో గూడి ఆనందించుచుండెను.
తస్మాత్కార్తీకమాసేతు సోమవార వ్రతం చరేత్
యః కరోతి వ్రతం భక్త్యా కైవల్యం కరసంస్థితం
తస్మాత్త్వమపిరాజేంద్ర కార్తిక్యాంధర్మ మాచర!!
తా! కాబట్టి కార్తీకమాసమందు సోమవార వ్రతమాచరించవలెను. ఎవరు ఈ కార్తీక సోమవార వ్రతమును చేయునో వారికి మోక్షము కరతలామలకము. జనక మహారాచా పుణ్య ప్రదమైన కార్తీక వ్రతంబును నీవునూ చేయుము.
ఇతి స్కాందపురాణే కార్తిక మహాత్మ్యె ద్వితీయోధ్యాయస్సమాప్తః
ఇది సాంతపురాణాంతర్గత కార్తీక మహాత్మ్యమనెడు కార్తీక పురాణమందలి రెండవ అధ్యాయము సమాప్తము.
సర్వం శ్రీ పరబ్రహ్మార్పణమస్తు
మీ
శ్రీ అయ్యగారి సూర్యనాగేంద్ర కుమార్ శర్మ
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
ధర్మస్య జయోస్తు - అధర్మస్యనాశోస్తు
जय जय शंकर हर हर शंकर
